ความรู้ส่งเสริมพัฒนาการเด็ก

10 กว่าปีที่มูลนิธิสุขภาพไทยทำงานร่วมกับสถานสงเคราะห์เด็ก และสถานคุ้มครองและพัฒนาคนพิการ ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็กในสถานสงเคราะห์ด้วยพลังอาสาสมัคร มีพื้นที่ทำงาน 5 แห่ง ได้แก่ (1)สถานสงเคราะห์เด็กอ่อนปากเกร็ด (2)สถานสงเคราะห์เด็กอ่อนรังสิต (3)สถานสงเคราะห์เด็กหญิงบ้านราชวิถี (4)สถานคุ้มครองและพัฒนาคนพิการบ้านเฟื่องฟ้า (5)สถานคุ้มครองและพัฒนาคนพิการบ้านนนทภูมิ โดยการเชิญชวนจิตอาสาให้เข้ามาดูแล เป็นเพื่อน ส่งเสริมพัฒนาการด้านต่างๆ เป็นระยะเวลาเบื้องต้น 4 เดือน (อาสามาทำกิจกรรมสัปดาห์ละ 1 วัน) เมื่อครบ 4 เดือนแล้ว จิตอาสาที่มีความประสงค์จะดูแลเด็กต่อเนื่องต่อไปก็จะผันตัวเองมาเป็น”พี่อาสาระยะยาว” ซึ่งในปัจจุบันนี้มีอาสาระยะยาวที่ยังทำหน้าที่อาสาอยู่จำนวน 236 คน

ในการเป็นอาสาสมัคร พี่อาสาจะได้ดูแลส่งเสริมพัฒนาการให้เด็กๆตั้งแต่วัยเด็กเล็ก-เด็กโต-วัยรุ่น ซึ่งทางสถานสงเคราะห์จะมีกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการเด็กโดยจะให้พี่อาสาเป็นคนมาช่วยเสริมพัฒนาการด้านต่างๆให้ทุกสัปดาห์ ดังนั้นในทุกวันพุธทางมูลนิธิสุขภาพไทยจะนำเสนอความรู้ในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กด้านต่างๆเพื่อเป็นความรู้สำหรับผู้ปกครอง ซึ่งสามารถนำไปปรับใช้กับลูกหลานของท่านต่อไป

ข้อ 1 เริ่มต้นที่การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 5-6 เดือน
พัฒนาการด้านการเคลื่อนไหว
ทักษะ : เด็กสามารถยันตัวขึ้นจากท่านอนควํ่า โดยเหยียดแขนตรงทั้งสองข้างได้
อุปกรณ์ : กรุ๋งกริ๋ง (อุปกรณ์ที่ทำให้เกิดเสียงได้)
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. จัดเด็กอยู่ในท่านอนควํ่า
2. ผู้ปกครองถือของเล่นไว้ด้านหน้าเหนือศีรษะเด็ก
3. เรียกชื่อเด็กให้มองดูของเล่นแล้วค่อยๆเคลื่อนของเล่นขึ้น เพื่อให้เด็กสนใจ ยกศีรษะ
และลําตัวตามจนพ้นพื้น และแขนเหยียดตรงมือยันพื้นไว้

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง ปี 2556
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต

……………………………………………………………………………………………………………………………………

ข้อ 2 การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 13-18 เดือน
ตอนที่ 1 พัฒนาการด้านการเคลื่อนไหว

ทักษะ : เด็กสามารถเดินลากของเล่นหรือสิ่งของได้
อุปกรณ์ : รถของเล่นที่มีล้อและมีเชือกผูกสำหรับลาก
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. ผู้ปกครองจับมือเด็กให้ลากของเล่นเดินไปข้างหน้าด้วยกัน
2. ผู้ปกครองกระตุ้นให้เด็กเดินต่อไปโดยทําหลายๆ ครั้ง จนเด็กสามารถเดินลากของเล่นไปได้เอง

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต

…………………………………………………………………………………………………………………………………….
ข้อ 2 การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 13-18 เดือน
ตอนที่ 2 พัฒนาการด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก

ทักษะ : เด็กสามารถขีดเขียน(เป็นเส้น) บนกระดาษได้
อุปกรณ์ : สีเทียนแท่งใหญ่ กระดาษ
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1.ผู้ปกครองใช้สีเทียนแท่งใหญ่ขีดเขียนเป็นเส้นๆบนกระดาษให้เด็กดู(อาจใช้ดินสอ สีเมจิก แทนได้)
2.ให้เด็กลองทำเอง ถ้าเด็กทำไม่ได้ ช่วยจับมือเด็กเบาๆ ให้จับสีเทียนขีดเขียนเป็นเส้นๆไปมาบนกระดาษ จนเด็กสามารถทำได้เอง
หมายเหตุ : สามารถฝึกฝนวิธีการนี้ผ่านการเล่นได้ เช่น ในขณะที่ชวนเด็กเล่นกองทราย ก็ชวนให้เด็กใช้นิ้วมือขีดเขียนบนทราย

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

ข้อ 2 การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 13-18 เดือน
ตอนที่ 3 ด้านการเข้าใจภาษา

ทักษะ : เด็กสามารถทําตามคําสั่ง 2-3 คํา
อุปกรณ์ : ตุ๊กตาผ้า ลูกบอล รถ
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. ผู้ปกครองฝึกเด็ก ขณะที่เด็กกำลังถือหรือเล่นของเล่นอยู่
2. สั่งเด็กว่า “ส่งของให้แม่” และมองหน้าเด็ก
3. ถ้าเด็กทําไม่ได้ให้ผู้ปกครองจับมือเด็ก หยิบของใส่มือผู้ปกครองแล้วพูดว่า“ส่งของให้แม่”
ถ้าเด็กเริ่มทําได้ให้ใช้คําสั่งเพียงอย่างเดียวและเปลี่ยนเป็นคำสั่งอื่นๆ เพิ่ม

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต
…………………………………………………………………………………………………………………………………..

ข้อ 2 การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 13-18 เดือน
ตอนที่ 4 ด้านการช่วยเหลือตัวเองหรือสังคม

ทักษะ : เด็กสามารถเล่นการใช้สิ่งของตามหน้าที่ได้มากขึ้นด้วยบทบาทสมมติกับสิ่งของ 2 อย่างขึ้นไป เช่น เล่นแปรงฟันตุ๊กตา หวีผมตุ๊กตา
อุปกรณ์ : ตุ๊กตาผ้า หวี ถ้วย ช้อนเล็ก แปรงฟัน
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. ผู้ปกครองเล่นสมมติกับเด็ก เช่น แปรงฟันให้ตุ๊กตา เล่นป้อนอาหารให้ตุ๊กตา หวีผมให้ตุ๊กตา
2. ถ้าเด็กยังทําไม่ได้ ผู้ปกครองจับมือให้เด็กทําตามจนเด็กเล่นได้เอง

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต
……………………………………………………………………………………………………………………………………

ข้อ 3.การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 19-24 เดือน
ตอนที่ 1 พัฒนาการด้านการเคลื่อนไหว

ทักษะ : เด็กสามารถกระโดดได้โดยช่วยพยุง
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. ผู้ปกครองกระโดดจากบันไดขั้นที่ 1 ให้เด็กดู
2. จัดให้เด็กยืนบนบันไดขั้นที่ 1
3. จับมือทั้งสองข้างของเด็กดึงขึ้น โน้มตัวเด็กมาข้างหน้าเล็กน้อย พร้อมกับบอกให้เด็กกระโดดลงมา
หมายเหตุ : ในกรณีที่บ้านไม่มีบันไดให้ใช้เครื่องเรือน เช่น ม้านั่งเตี้ยๆ ที่มีฐานมั่นคง

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต
……………………………………………………………………………………………………………………………….

ข้อ 3 การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อายุ 19-24 เดือน
ตอนที่ 6 พัฒนาการด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา

ทักษะ : เด็กสามารถวางรูปทรงวงกลมใส่ในช่องกระดานรูปแบบเรขาคณิตที่มี 3 แบบได้
อุปกรณ์ : กระดานรูปแบบเรขาคณิตที่มีรูปทรง 3 แบบ คือ รูปวงกลม สี่เหลี่ยมจัตุรัส และสามเหลี่ยม
วิธีส่งเสริมพัฒนาการ
1. ผู้ปกครองนํำรูปทรงวงกลม สี่เหลี่ยม และสามเหลี่ยม ออกจากช่องกระดานรูปแบบเรขาคณิต
2. ให้เด็กเลือกใส่รูปทรงวงกลมลงในช่องวงกลมถ้าทําไม่ได้ ให้ผู้ปกครองชี้ช่องวงกลมและพูดว่า
“ใส่วงกลมในช่องวงกลม”
3. หมุนกระดานเพื่อให้ช่องวงกลมอยู่ในตำแหน่งต่างกันและสอนเช่นเดียวกับข้อ 1 และ 2

ที่มาข้อมูล : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง
สถาบันพัฒนาการเด็กราชนครินทร์ กรมสุขภาพจิต
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….