เดือนมีนาคมปีนี้ฤดูร้อนๆจัด ร้อนเร็ว และร้อนแรง ดื่มน้ำเย็นๆ ก็ยังร้อน
แอดมินมีวิธีดับร้อน คลายร้อนมาฝาก …ชวนมาดื่ม “น้ำย่านาง” กันค่ะ
ในโพสต์ครั้งก่อนแอดมินเขียนถึง “น้ำย่านาง” ไปบ้าง
ครั้งนี้ชวนมารู้จัก “ย่านาง” แบบจริงจัง
“น้ำย่านาง” เป็นที่ฮิตดื่มกันเป็นบางช่วง ช่วงไหนเห่อและฮิตก็ขายดิบขายดี เด็ดย่านางกันแทบไม่ทัน
ช่วงซาๆ ลงไปแล้ว แต่สรรพคุณของย่านางไม่ได้ลดลงตามไปด้วยนะคะ
ถ้าอ่านข้อมูลจากในอินเทอร์เน็ต จะเขียนไว้ว่า แก้โรคเรื้อรังมากมายและใช้ปรับสมดุลร่างกาย
ย้อนดูจากภูมิปัญญาดั้งเดิม และหมอพื้นบ้าน หมอแผนไทยนำมาใช้อย่างต่อเนื่องนับร้อยปี จะกล่าวถึงสรรพคุณว่า ย่านาง ให้รสเย็น สรรพคุณโดดเด่นที่สุด คือใช้ดับพิษ ลดไข้ โดยนำรากมาใช้แก้ไข้ได้ทุกชนิด
เช่น ไข้หัด สุกใส ไข้พิษ ไข้เหนือไข้กาฬ ขับกระทุ้งพิษไข้ ถอนพิษผิดสำแดง และแก้เบื่อเมา
ส่วนใบและเถา ก็นำมาเป็นยาให้สรรพคุณได้คล้ายกัน คือ ใช้แก้ไข้ ลดความร้อน แก้พิษตานซาง แก้เบื่อเมา รากย่านางเป็น 1 ใน 5 ของตัวยาที่สำคัญ ได้แก่ รากย่านาง รากชิงชี่ รากท้าวยายหม่อม รากคนทา และรากมะเดื่อชุมพรเป็นยาโบราณขนานแท้ เรียกว่า ตำรับยาเบญจโลกวิเชียร หรือยา5 รากหรือแก้วห้าดวง
ที่ปัจจุบันยอมรับประกาศใช้ในบัญชียาหลักแห่งชาติจากสมุนไพร ใช้แก้ไข้
นอกจาก ย่านางจะใช้ดับร้อนและแก้ไข้แล้ว ยังพบว่าอาหารพื้นเมืองของไทยไปจนถึงพี่น้องคนลาวที่ไปพบเห็นแม่ค้าในตลาดสดเมืองหลวงพระบาง นั่งคั้นใบสดย่านางขายให้นำไปต้มกินกับหน่อไม้
เอ๊ะๆ! ทำไม ต้องใส่น้ำย่านางในต้มหน่อไม้??
เมื่อใดก็ตามที่ปรุงอาหารกับหน่อไม้และเห็ดจะต้องคั้นน้ำใบย่านางปรุงเข้าไปด้วย
เพื่อเป็นยาแก้หรือป้องกันพิษของหน่อไม้และเห็ด
พูดภาษาหมอพื้นบ้านก็คือ แก้พิษเบื่อเมาและผิดสำแดงนั่นเอง
ในทางโภชนาการนักวิชาการก็ศึกษากันพอสมควร พบว่าย่านางเป็นพืชผักที่มีคุณค่าโภชนาการสูง
มีเบต้าแคโรทีนสูง และวิตามินซี มีใยอาหารสูง รวมถึงแคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก ไทอะมีน ไรโบฟลาวิน และไนอะซีน
ที่พูดกันต่อๆ มากคือ การคั้นน้ำย่านางจะได้คลอโรฟิลล์ไว้ดื่มกิน เพื่อช่วยให้ร่างกายปรับสมดุล มีความสดชื่น และแน่นอนสารอาหารหลายอย่างเป็นกลุ่มอนุมูลอิสระ ที่มีส่วนช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง
ย่านางมีคุณสมบัติเย็นค่อนไปทางเย็นจัด ไม่แนะนำให้ดื่มปริมาณมากและต่อเนื่องนาน
เพราะแทนที่จะเป็นผลดีกลับทำให้ร่างกายเสียสมดุล
ใครที่เป็นหวัดแดดและร่างกายร้อนรุ่ม เจ็บคอ และเบ้าตาร้อนผ่าว
ลองทำตามนี้นะคะ…เก็บใบย่านางสดริมรั้วมาสัก 15-20 ใบ ล้างน้ำให้สะอาด
นำใบย่านางมาแช่ในน้ำพอประมาณ พอให้ขยี้กับน้ำในกะลังมังหรือภาชนะที่ใหญ่พอ
….ก่อนจะขยี้ใบย่านาง ต้องล้างมือให้สะอาดเสียก่อน
ขยี้หรือคล้ายซักผ้าด้วยมือ วิธีนี้เหมือนแม่ค้าในตลาดสดหลวงพระบาง ซึ่งเมื่อขยี้ไปเรื่อยๆ จนใบที่เคยเขียวเข้มมีสีจางลงหรือใบขาวขึ้นก็ใช้ได้
จากนั้นหากระช้อนหรือผ้าขาวบางมากรองเอาเฉพาะน้ำย่านางสีเขียวเข้ม ที่มีกลิ่นธรรมชาติๆ แบบใบไม้เขียวๆ นำน้ำยาที่ได้มาบรรจุขวด นำไปแช่เย็นเก็บได้หลายวัน เวลากินให้แบ่งดื่มครั้งละ 1 แก้ว ในวันที่ร้อนแบบนี้กินสัก 2-3 แก้ว
แบ่งกินตลอดวัน ร่างกายเราจะรู้สึกหายร้อน และใครที่กำลังเป็นหวัดแดดก็จะทุเลาเบาบางอย่างไม่น่าเชื่อ
ถ้าใครร้อนมีผดผื่นคันตามเนื้อตัว ลองนำน้ำที่คั้นนั้นมาผสมดินสอพองให้พอเป็นแป้งเหลวๆ ทาที่คันจะช่วยบรรเทาได้ด้วย เรียกว่ากินก็ได้ทาก็ดีสู้ลมร้อนคราวนี้
ถามว่าจะหาใบย่านางได้ที่ไหน …. ตอบเลยค่ะว่า ที่ตลาดสดมีแน่นอน
#มูลนิธิสุขภาพไทย #น้ำย่านาง #ภูมิปัญญาท้องถิ่น
#สุขภาพชุมชนด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพ #สสส.
