เป็นที่ฮอตฮิตกันมาพักใหญ่ในบ้านเรากับหนังยางถัก หรือที่เรียกกันอีกอย่างว่า Loom band สารพัดยางสีสวยสดใส ของเล่นที่บรรดาสาวๆ และเด็กน้อยวัยใสหาซื้อหรือถักขึ้นเป็นสร้อยข้อมือ กำไล ยางรัดผม หรือตามแต่ใจจะประดิษฐ์เป็นเครื่องประดับลวดลายแสนเก๋ไว้สวมใส่กันตามเทรนด์นิยม
แต่ล่าสุด ได้มีรายงานจากต่างประเทศว่า หลังจากมีผู้เชี่ยวชาญนำหนังยางมาตรวจสอบพบว่า หนังยางเหล่านี้มีสารเคมีพาทาเลต (phthalates) ปนเปื้อนอยู่ และสามารถทำลายสมดุลฮอร์โมนในเด็ก หยุดยั้งการเจริญเติบโต และสารเคมีชนิดนี้อาจก่อให้เกิดโรคมะเร็งได้
โดยพาทาเลตถูกใช้เป็นส่วนผสมของพลาสติกชนิดอ่อนในกระบวนการผลิตขวดพลาสติก และอนุญาตให้ใช้ในสัดส่วนได้ไม่เกิน 0.1% ของส่วนผสมทั้งหมด แต่จากการตรวจสอบหนังยางถักนั้นมีพาทาเลตผสมอยู่ถึง 40%
ซึ่งหลังจากมีการเผยแพร่ข้อมูลดังกล่าว ร้านค้าในยุโรปจึงเริ่มนำหนังยางถักออกจากชั้นวางจำหน่าย โดยโฆษกของบริษัทผู้ผลิตหนังยางถักรายหนึ่งกล่าวว่า ทางบริษัทได้ขอให้ร้านค้าทั้งหมดเก็บชุดหนังยางถักนี้ออกจากชั้นจำหน่ายของร้านค้าทั้ง 92 แห่งทั่วประเทศอังกฤษเรียบร้อยแล้วเพื่อความปลอดภัย
รศ.นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัยและป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า ในของเล่นเด็กที่เป็นพลาสติกมักจะมีสารอันตรายอยู่ 2 ชนิดที่เป็นปัญหา นั่นคือ สารตะกั่วที่อยู่ในสีหรือสารเรืองแสงที่มีโลหะหนัก และสารพาทาเลต ที่ทำให้พลาสติกมีลักษณะอ่อนนิ่ม สารนี้จะก่อให้เกิดความผิดปกติทางฮอร์โมนของเด็ก ทำลายตับและไตของเด็ก และมีผลต่อการทำงานของต่อมไร้ท่อภายในร่างกาย
เป็นตัวรบกวนฮอร์โมนในเพศชาย ซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ และพบว่ามีความเสี่ยงต่อการเป็นหมัน รวมถึงทำให้อวัยวะเพศชายพิการ ผลิตอสุจิลดลง ส่วนเพศหญิงส่งผลให้ร่างกายเจริญเติบโตเร็วผิดปกติ เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก และหากแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ได้รับสารดังกล่าวมากเกินไปอาจจะทำให้เกิดความผิดปกติของทารกได้
สารอันตรายเหล่านี้ในหนังยางที่ตรวจพบจะค่อยๆ สะสมทีละเล็กละน้อย ทั้งจากการสัมผัสทางผิวหนัง การหายใจเข้าไป และการกิน สารจะสะสมเป็นเวลานานและจะเกิดพิษแบบเรื้อรัง ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับปริมาณที่ได้รับของเด็ก ถ้ามีจำนวนน้อยอาจมีผลไม่มาก ถ้ามากก็จะมีผลต่อสมอง คือ พัฒนาการสมองล่าช้า ไอคิวต่ำ หรือมีอาการสมองบวมตายได้
ปัจจุบันแม้พาทาเลตยังใช้กันอยู่อย่างแพร่หลาย แต่ในประเทศพัฒนาแล้วหลายแห่งมีกฎระเบียบดูแลความปลอดภัยของของเล่น โดยเฉพาะประเทศในกลุ่มยุโรป ความตื่นตัวในเรื่องของอันตรายของสาร
ดังกล่าวค่อนข้างมาก จะถูกจำกัดปริมาณการใช้สารทาพาเลตให้ไม่เกิน 0.1% ในสินค้ากลุ่มเครื่องใช้ของแม่และของเล่นของใช้เด็กกันอย่างเคร่งครัด ซึ่งในหนังยางถักพบพาทาเลตเกินปริมาณที่กำหนดอย่างมาก และก่อให้เกิดอันตรายได้
อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทยเองยังไม่มีกฎหมายจำกัดการใช้สารพาทาเลตเป็นส่วนประกอบสินค้า ซึ่งต้องผลักดันไปยังหลายๆ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และมีงบประมาณ ความสามารถในการตรวจสอบ อย่างสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์บริการ และสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ให้เข้ามาดูแลและกำหนด มอก.ของสินค้าแก่ผู้ผลิตในการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพในระดับที่เหมาะสม ปลอดภัยกับการใช้งานมากที่สุด
ดังนั้น สิ่งที่ทำได้ในตอนนี้คือ ควรหลีกเลี่ยงการใช้และสวมใส่หนังยางถัก ไม่ให้สัมผัสจับต้อง และหากเป็นไปได้ก่อนที่จะซื้อสินค้าใดๆ ผู้ปกครองหมั่นสังเกตว่ามีพาทาเลตหรือไม่ และควรเลือกซื้อสินค้าที่ปราศจากส่วนประกอบของสารอันตราย เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพของเราและบุตรหลาน.
ที่มา : นสพ.ไทยโพสต์ 24 ก.ย.2557
