บางคนว่าเวลานี้ความคิดอ่านของคนต่างวัยช่างต่างกัน พลอยทำให้ความคิดจิตใจว้าวุ่นขุ่นเคืองในหัวใจของคนหลากหลายวัย แต่ถ้าช่วยกันค่อย ๆ เปลี่ยนมุมคิดปรับมุมมองก็น่าจะพบเห็นความเหมือนในความต่างได้มากพอสมควร หรือแม้มีความต่างก็พบความเหมือนเช่นกัน เรื่องสมุนไพรที่เป็นทั้งอาหารและหยูกยาก็มีความต่างและความเหมือนอยู่มากมาย
ความปกติตามธรรมชาติได้แบ่งวัยให้มีความต่างอยู่ในตัว เช่น เด็กย่อมกินอาหารแตกต่างจากผู้ใหญ่ ถ้าเป็นยาก็ยิ่งชัดเจนจะกินยาสมุนไพรทั้งชนิดและปริมาณก็ต่างจากผู้ใหญ่แน่นนอน แต่ในวันนี้จะขอนำเสนอสมุนไพรที่เด็กกินได้ผู้ใหญ่ก็กินดี เพื่อแสดงให้เห็นเบื้องต้นว่า มีความเหมือนในวัยได้ใช้สมุนไพรร่วมกันแก้โรคและอาการที่ทุกวัยก็เป็นกัน
ไอ เป็นอาการไม่สบายอย่างหนึ่งที่ต้องถือว่าไม่รุนแรงหรือเป็นโรคไม่ร้ายแรง อาการไอเป็นกลไกตามธรมชาติในร่างกายที่จะช่วยขับสิ่งแปลกปลอมหรือขับของเสียที่ทำให้เกิดความระคายเคืองออกไปจากลำคอหรือทางเดินหายใจ ยกเว้นอาการไอเรื้อรังรุนแรงซึ่งทางวิชาการใช้เกณฑ์ว่าอาการไอที่เกินกว่า 3 สัปดาห์ต้องไปพบแพทย์แล้ว หรืออาการไอจากโรคหอบหืด ภูมิแพ้ การติดเชื้อทางเดินหายใจ วัณโรค ก็จำเป็นต้องไปพบแพทย์
แต่ถ้าอาการไอที่อาจเกิดจากสูดฝุ่นควัน ไปสัมผัสอากาศเย็นชื้นหรือไอมีเสมหะจากหวัดธรรมดา ให้เริ่มต้นจากการจิบน้ำบ่อย ๆ ถ้าเป็นน้ำอุ่น ๆ ก็จะยิ่งดี น้ำเป็นสมุนไพรธรรมชาติที่หาง่ายที่สุดและบรรเทาอาการไอได้อย่างปลอดภัยสำหรับทุกคน แต่ก็ยังมีสมุนไพรใกล้ตัวสามารถนำมาดูแลได้ทั้งเด็ก เยาวชนและผู้ใหญ่ได้สบาย ๆ ซึ่งเป็นสมุนไพรใกล้ต้วสุด ๆ ที่หลายคนอาจนึกไม่ถึงคือ กะเพราะ
กะเพราเป็นยาแก้ไอสำหรับเด็กที่มีการใช้มาแต่ดั้งเดิมและมีความปลอดภัยเช่นกัน ให้นำใบกะเพราสดล้างน้ำสะอาดแล้วนำมาคั้นน้ำ เอาแต่น้ำซึ่งอาจจะได้น้ำยากะเพราไม่มากนักให้ใช้วิธีผสมน้ำสะอาดลงไปช่วยคั้นด้วย เมื่อได้น้ำยากะเพราะสดแล้วจะมีรสเผ็ดร้อนนิด ๆ ให้น้ำมาผสมกับน้ำผึ้งให้เด็กจิบกินบ่อย ๆ จะช่วยลดอาการไอได้ ในตำรายาโบราณแนะนำว่าถ้าหาใบกะเพราแดงได้จะดีกว่ากะเพราะขาว แต่ถ้าหาไม่ได้ก็ใช้กะเพราะที่ขึ้นทั่วไปแทน ยาแก้ไอกะเพราะผสมน้ำผึ้งนี้กินได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ อยากให้ลองกินกันได้ทุกครัวเรือน
สมุนไพรที่ใกล้ตัวหาง่ายอาจเรียกได้ว่าหาได้ไม่ว่าอยู่ที่ใดในโลกใบนี้ คือ ขิง ซึ่งเป็นสมุนไพรที่มีการใช้แทบจะทุกวัฒนธรรมของชาวโลก ขิงช่วยแก้ไอแล้ว ในสรรพคุณยาสมุนไพรยังถือว่าช่วยแก้อาการแพ้อากาศที่ช่วงเปลี่ยนฤดูเช่นนี้จะไม่สบายได้ง่าย และขิงยังถือเป็นยาบำรุงร่างกายที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจที่ดีด้วย และเมื่อลมฝนยังไม่หมดลมหนาวก็มาทำให้ร่างกายเย็นชื้น ขิงจะช่วยขับเหงื่อเพิ่มอุณหภูมิร่างกาย แก้ไข้แก้หวัดได้ด้วย
วิธีปรุงยาขิงทำได้หลายสูตร ที่ง่ายสุดได้ตัวยาเต็ม ๆ ก็ให้ปอกเปลือกขิงแก่สด นำไปล้างน้ำให้สะอาด ถ้ามีเครื่องปั่นก็นำไปปั่นเอาแต่น้ำขิง ถ้ามีครกก็โขลกตำคั้นเอาแต่น้ำ น้ำขิงที่ได้จะเข้มแรงเผ็ดร้อนมาก จึงต้องนำมาผสมน้ำสะอาดเจือจางแล้วผสมมน้ำผึ้ง กินครั้งละ 1 ช้อนชา อย่างน้อยวันละ 3 ครั้งก่อนหรือหลังอาหาร หากเป็นวัยรุ่นผู้ใหญ่แล้ว อาจใช้น้ำคั้นขิงแก่สดแล้วผสมกับน้ำผึ้งกินได้เลยโดยไม่ต้องผสมเจือจางกับน้ำสะอาด สูตรนี้ก็เข้มข้นนิดไม่เหมาะกับเด็กเล็ก
สูตรน้ำขิงที่ทำไว้ นำมาแต่งสมุนไพรอีกชนิดที่หาง่ายและหาได้ทั่วทุกมุมโลกเช่นกัน คือ มะนาว แม้ว่าพันธุ์มะนาวไทยกับมะนาวเทศหรือที่เรียกกันในเวลานี้ว่า “เลม่อน” จะเป็นมะนาวต่างชนิดกันแต่สรรพคุณทางยาสมุนไพรใช้ได้เหมือนกัน (ในความต่างก็ยังมีความเหมือนนั่นเอง) ให้คั้นน้ำมะนาวผสมกับน้ำคั้นขิงแก่สด แล้วแต่งด้วยน้ำผึ้ง ก็จะเป็นยาแก้ไอรสอร่อยใช้ได้ทุกเพศทุกวัย และหากใครที่มีแต่น้ำมะนาวนำมาผสมกับน้ำธรรมดาคนให้เข้ากันแล้วผสมน้ำผึ้งอาจเติมเกลือเล็กน้อยแต่งรส สูตรน้ำมะนาวนี้ก็แก้ไอ แก้เจ็บคอได้ดีด้วย
ตำรับยาสมุนไพรแก้ไอที่เป็นความรู้ทั่วไปแต่ในปัจจุบันนี้ได้จางหายไปแล้ว คือการใช้ใบเสนียดแก้ไอ อาจเพราะชื่อต้นเสนียดทำให้ไม่เป็นที่ชื่นชอบ และทำให้ไม่สนใจปลูกไว้ประจำบ้าน ทั้ง ๆ ที่ ต้นเสนียดมีสรรพคุณสมุนไพรที่ดีหลายอย่าง พูดเฉพาะแก้ไอในที่นี้ ให้นำใบเสนียดมาล้างน้ำให้สะอาด นำมาคั้นเอาแต่น้ำผสมน้ำผึ้งให้เด็กกินแก้ไอได้ดี หรือจะนำไปผสมกับน้ำคั้นกะเพราะที่กล่าวไว้ข้างต้นแล้วผสมน้ำผึ้งก็เป็นการช่วยเสริมสรรพคุณแก้ไอ ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ หรือจะนำใบอ่อนของต้นเสนียด 2-3 ใบ ล้างน้ำ แล้วนำมาต้มกับน้ำ 1 แก้ว ต้มด้วยไฟอ่อน ๆ ให้น้ำยาเหลือสักครึ่งแก้ว จะดื่มกินตอนเช้า 1 ครั้ง หรือแบ่งน้ำยามาจิบกินให้หมดในหนึ่งวันก็ได้
ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์เพิ่มความสะดวกสบายแต่ก็มีราคาแพง เช่น สเปรย์ผสมน้ำมันหอมระเหย คาโมไมล์ ยูคาลิปตัสและมะกรูด ที่ช่วยบรรเทาอาการระคายเคืองในลำคอเพื่อลดอาการไอ แต่จะประหยัดกว่าถ้าคั้นน้ำสมุนไพรที่แนะนำไว้ เก็บใส่แก้วน้ำใบน้อย ๆ นำติดตัวไปจิบกินแก้ไอได้ตลอดวันเช่นกัน
นอกจากสมุนไพรแก้ไอสำหรับทุกเพศวัยแล้ว ช่วงที่อากาศกำลังเปลี่ยนแปลง การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ การอาบน้ำอุ่นจะช่วยบรรเทาอาการไอ และช่วยลดน้ำมูกจากไข้หวัดและภูมิแพ้ได้ด้วย และอีกไม่นาน ฝุ่นพิษ PM 2.5 มลพิษทางอากาศกำลังจะมา แม้ว่าการแก้สาเหตุหลักต้องใช้เวลาอีกนาน แต่สมุนไพรที่แนะนำไว้จะช่วยลดอาการไอจากการแพ้ฝุ่นได้เช่นกัน
ไอ คืออาการปกติที่เกิดขึ้นได้ แก้ได้ไม่ยากด้วยสมุนไพรใกล้ตัว แต่ถ้าไอเริ่มจะเรื้อรังรุนแรงแสดงว่าผิดปกติอันนี้ก็ต้องพบแพทย์ อาการทางสังคมที่มีคนเริ่มกระแอมส่งเสียง ยังเป็นเรื่องปกติบรรเทาอาการได้.
