เป็นหวัด ไอ เจ็บคอ ปวดท้อง หลายคนถามหายาแก้อักเสบ
คนไทยมักเรียกยาปฏิชีวนะว่า “ยาแก้อักเสบ” ซึ่งเป็นการเรียกที่ไม่ถูกต้อง และทำให้เกิดความเข้าใจผิดว่าเมื่อ “คออักเสบ” ต้องกินยาแก้อักเสบโรคจึงจะหาย
นพ.พิสนธิ์ จงตระกูล อาจารย์ประจำภาควิชาเภสัชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า การอักเสบเป็นผลจากการที่ร่างกายมีปฏิกิริยาต่อสิ่งแปลกปลอม หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดการบาดเจ็บต่อร่างกาย เช่น เมื่อผู้ป่วยที่เป็นโรคภูมิแพ้ สูดหายใจเอาฝุ่นที่ตนเองแพ้เข้าไปก็จะเกิดการอักเสบขึ้นที่จมูก หากเป็นโรคหอบหืดก็จะอักเสบที่หลอดลม ทำให้หลอดลมตีบเกิดอาการไอ แน่นหน้าอก หรือหากตากแดดนานๆ ก็จะอักเสบที่ผิวหนัง
ดังนั้น “ยาปฏิชีวนะ” ไม่มีประโยชน์ต่อการอักเสบ เพราะยาปฏิชีวนะคือยาที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ส่วนการอักเสบที่กล่าวมา ไม่ได้มีสาเหตุจากเชื้อโรค ยาปฏิชีวนะจึงไม่ใช่ยาแก้อักเสบ และการอักเสบส่วนใหญ่ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
อาการเจ็บคอ เป็นอาการที่พบบ่อย เมื่อป่วยด้วยโรคติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนบน และคนมักซื้อยากินเอง มีการอักเสบบริเวณลำคอ (คออักเสบ) เนื่องจากร่างกายมีปฏิกิริยาต่อการติดเชื้อ แต่การติดเชื้อที่คอร้อยละ 85 ไม่ได้เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย แต่เกิดจากเชื้อไวรัส อาทิ ไวรัสโรคหวัด ไวรัสโรคมือ เท้า ปาก เป็นต้น
ดังนั้น การเจ็บคอ 8 ครั้งใน 10 ครั้ง จึงไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ เพราะยาปฏิชีวนะไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้
ยาปฏิชีวนะถือเป็นยาอันตราย หากใช้เพราะเป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรียจะได้รับประโยชน์ แต่หากใช้ยาปฏิชีวนะในโรคที่ไม่จำเป็น เช่น โรคหวัด เจ็บคอ ทั่วๆ ไป จะไม่ได้รับประโยชน์ใดๆ แต่กำลังรับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น อาจทำให้เสียชีวิตหรือพิการ เช่น ตาบอด ตับถูกทำลาย เกิดโรคแทรกซ้อน
การใช้ยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อยังนำไปสู่ปัญหาเชื้อแบคทีเรียดื้อยา ซึ่งกำลังเป็นวิกฤตอยู่ในสังคมไทยในปัจจุบัน เพราะทำให้รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียได้ยาก ส่งผลให้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นในร.พ. หรือต้องอยู่ร.พ.นานขึ้น
การทำให้ประชาชนหยุดสับสนในเรื่องยาแก้อักเสบ ยาปฏิชีวนะ ครู เจ้าหน้าที่สาธารณสุข เภสัชกร พยาบาล และแพทย์ จึงควรสร้างความเข้าใจใหม่ให้กับสังคม ด้วยการเลิกเรียกยาปฏิชีวนะว่า ยาแก้อักเสบ เพื่อขจัดความเข้าใจผิดว่า เมื่อคออักเสบต้องกินยาแก้อักเสบ ทั้งที่คออักเสบส่วนใหญ่หายได้ด้วยภูมิต้านทานโรคของร่างกาย
สุขภาพดีจะเกิดขึ้นในทันทีหากประชาชนจำข้อความต่อไปนี้ได้ขึ้นใจ
“ยาปฏิชีวนะไม่ใช่ยาแก้อักเสบ”
“คออักเสบส่วนใหญ่ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ”
ที่มา : ข่าวสด 12 ก.ย.2557
