มารู้จักสมอไทยกันก่อน สมอไทยเป็นไม้พื้นเมืองที่หมอพื้นบ้านนำเอามาใช้ประโยชน์ในการดูแลสุขภาพได้หลากหลาย ใช้ได้ทั้งดอก ผล เปลือกต้น คนท้องถิ่นเรียกชื่อสมอไทยต่างๆกันออกไป เช่น สมอ ไม้ส้มหม้อ ส้มหม้อ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Terminalia chebula Retz. var. chebula ชื่อวงศ์ COMBRETACEAE
ลักษณะทั่วไป
ไม้ต้น ใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบรูปไข่ กว้างประมาณ 7 เซนติเมตร ยาวประมาณ 15 เซนติเมตร ผิวใบด้านล่างมีขนสีน้ำตาลแดง มีต่อมที่ก้านใบ ดอกช่อออกตามซอกใบหรือปลายยอด กลีบเลี้ยงรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ผลมีเมล็ดเดี่ยว แข็ง รูปทรงกลมรี เมล็ดรูปกระสวย
การใช้ประโยชน์
ดอกแก้บิด ผลแก่แก้ไข้ขับเสมหะ แก้จุกเสียด บำรุงร่างกาย เนื้อไม้แก้บิด แก้ท้องผูก แก้หืดไอ ผลอ่อนแก้โลหิตในท้อง แก้น้ำดี แก้เสมหะ เปลือกต้นต้มดื่มบำรุงหัวใจ ขับปัสสาวะ
การขยายพันธุ์
ส้มมอเป็นไม้พื้นเมืองที่ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดจัดเป็นไม้ขนาดใหญ่ ต้องอาศัยระบบรากแก้วในการหาอาหารละค้ำจุนลำต้น
ขั้นตอนการขยายพันธุ์
1. เก็บผลส้มมอที่สุกและแก่เต็มที่จะมีลักษณะผลสีน้ำตาล อมเหลืองนำมาหมักไว้ประมาณ 2-3 วันเพื่อให้เปลือกและเนื้อติดเมล็ดเปื่อยร่อนออกให้เหลือเฉพาะเมล็ดข้างใน
2. นำเมล็ดที่ได้นำมาล้างน้ำให้สะอาดและนำมาตากแดดให้แห้งประมาณ 3-5 แดด
3. เตรียมกระบะเพาะด้วยไม้ทำคอกไม้สี่เหลี่ยม ภายในกระบะเพาะประกอบวัสดุเพาะในส่วนผสมของแกลบสุก ดินร่วนปนทราย ขุยมะพร้าว เศษซากใบไม้ที่เน่าเปื่อยได้ง่ายนำมาผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน
4. นำเมล็ดส้มมอที่ตากแห้งแล้วนำมาหว่านบนวัสดุเพาะภายในกระบะเพาะและนำเศษซากใบไม้แห้งสับเป็นชิ้นเล็กๆนำมาคลุมทับเมล็ดส้มมอบางอีกครั้งหนึ่ง
5. รดน้ำทุกครั้งที่สังเกตเห็นว่าวัสดุเพาะแห้งไม่จำเป็นต้องรดน้ำทุกวันเพาะจะทำให้เมล็ดเน่า
6. สถานที่ในการเตรียมกระบะเพาะชำกล้าไม้จะต้องเป็นที่ร่มรำไร ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 45-60 วัน เมล็ดก็จะเริ่มงอก
7. เมื่อต้นกล้ามีการเจริญเติบโตมีความสูงของลำต้นประมาณ 5 เซนติเมตรมีใบจริง 2-3 ใบ ให้ทำการย้ายต้นกล้าใส่ถุงเพาะชำ รดน้ำบำรุงรักษาจนกว่าต้นกล้าจะเจริญเติบโตแข็งแรงและนำไปเพาะปลูกต่อไป
