การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าวัฒนธรรมมีส่วนสำคัญในการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ และเป็นการรักษาไม้พื้นเมืองไว้ด้วย ซึ่งมีประโยชน์ต่อชุมชน ในปัจจุบันพื้นที่ของป่าวัฒนธรรมหรือป่าสาธารณะกำลังลดน้อยลงอย่างมาก จึงมีความจำเป็นต้องเร่งฟื้นฟูอนุรักษ์ป่าประเภทนี้โดยเร็ว เพื่อให้เกิดความยั่งยืน ควรคำนึงถึงการบูรณาการในหลายมิติ เช่น การบูรณาการความรู้จากภูมิปัญญาดั้งเดิมกับสมัยใหม่เข้าด้วยกัน เพื่อพัฒนาให้นำสู่การใช้ประโยชน์ที่เป็นรูปธรรม หรือการบูรณาการ วิธีการปลูกพืชแบบภูมิปัญญากับการศึกษาวิจัยสมัยใหม่
ชื่อท้องถิ่น กอกกัน มะกอกกัน กอกัน
ชื่อสามัญ กุ๊ก
ชื่ออื่นๆ กอกกั๋น กุ๊ก ช้างโน้ม ตะคร่ำ หวีด อด
ชื่อวิทยาศาสตร์ Lannea coromandelica (Houtt.) Merr.
วงศ์ ANACARDIACEAE
ลักษณะทั่วไป
ไม้ต้น สูง 8-15 เมตร ลำต้นเปลา (เกลี้ยง) ตรง เปลือกนอกสีน้ำตาลปนเทา กิ่งอ่อนมีขนปกคลุมใบประกอบแบบขนนก ออกเป็นช่อตรงปลายกิ่ง ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ ใบจะร่วงหมดในช่วงที่ออกดอกจนถึงออกผลดอกช่อขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมี 4-5 กลีบ ดอกตูมสีม่วงแดง เมื่อบานด้านในกลีบมีสีเหลืองแต้มสีม่วงแดง ผลรูปรี ขนาดเล็ก สีเขียวอมแดง เมล็ดกลมหรือรี 1 เมล็ด
อายุการเก็บเกี่ยว
แก่น (เนื้อไม้) เมื่ออายุประมาณ 10 ปี ขึ้นไปจึงนำมาทำยา
ราก เมื่ออายุ 10 ปีขึ้นไปจึงนำรากมาทำยา
เปลือก เมื่ออายุประมาณ 8 ปีขึ้นไป จึงนำเปลือกมาทำยา
การใช้ประโยชน์
เปลือกเป็นยาสมานแผล แก้ปวดฟัน แก้ธาตุพิการและอ่อนเพลีย แก้ฝี โรคเรื้อน โรคผิวหนังและแก้เจ็บตา แก่นมีรสหวาน แก้เสมหะ บรรเทาอาการกระหายน้ำ ชุ่มคอ ใบใช้แก้ผิวหนังพุพอง เน่าเปื่อย รากใช้เข้าตำรับยาเพื่อชูรสยา(แต่งรสยาให้รสดีขึ้น)ในตำรับนั้นๆ รากมีน้ำมากสามารถขุดมาเคี้ยวได้(น้ำจากรากใช้แก้กระหายเวลาเดินป่าในพื้นที่)
การขยายพันธุ์ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด / ราก
ขั้นตอนการขยายพันธุ์
ผลกอกกันเมื่อสุกเต็มที่จะมีสีเขียวอมแดง ผลขนาดเล็กเปลือกหุ้มเมล็ดจะนิ่ม เนื้อหุ้มเมล็ดจะมีน้อย ผลเป็นรูปวงรี เพาะขยายพันธุ์ยาก เมื่อผลของกอกกันสุกหรือแก่เต็มที่จะล่วงล่นลงมา ให้เก็บผลใส่ถังและแช่น้ำปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 2–3 วัน เปลือกและเนื้อหุ้มเมล็ดจะเน่าเปื่อยเก็บเอาเฉพาะส่วนที่เป็นเมล็ดนำมาล้างน้ำให้สะอาดและตากให้แห้ง เตรียมถุงเพาะชำ แล้วนำเอามล็ดกอกกัน ไปเพาะในถุงเพาะชำโดยฝังลึกประมาณ 3 เซนติเมตร รดน้ำให้ชุ่มวางไว้ในสถานที่แดดรำไรประมาณ 30 – 40 วัน เมล็ดก็จะเริ่มงอก ดูแลรักษารดน้ำให้สม่ำเสมอ เมื่อต้นกล้าแข็งแรงก็สามารถย้ายปลูกได้
การขยายพันธุ์กอกกันมีอีกวิธีหนึ่ง คือ วิธีชำราก โดยการขุดเอารากแขนงของต้นกอกกันตัดเป็นท่อนแล้วนำไปฝังในถุงเพาะชำ รดน้ำให้สม่ำเสมอประมาณ20–30 วัน ก็จะสามารถเกิดเป็นต้นใหม่ได้.
